24. ilb
5 – 14 Sep 2024 Programm
9 – 18 Sep 2024 Junges Programm

Weltweite Lesung für Liu Xiaobo am 20.03.2011

Derzeit ist Liu Xiaobo weltweit der einzige Friedensnobelpreisträger der noch in Haft ist. 2009 wurde Liu Xiaobo, nachdem er mit anderen Dissidenten die Charta 08 verfasst hatte, zu sieben Jahren Gefängnis verurteilt, unter dem fadenscheinigen Vorwurf, er habe “die Staatsauthorität unterhöhlt”. Bei der Charta 08 handelt es sich um ein Manifest, in dem mehr Demokratie und Freiheit in China gefordert wird.

AUFRUF

Freiheit für Liu Xiaobo Das internationale literaturfestival berlin startet einen Appell zur Freilassung des Friedensnobelpreisträgers 2010, Liu Xiaobo, und ruft zur sofortigen Unterzeichnung dieses Appells und zu öffentlichen Lesungen der Charta 08 und Lius Gedicht Du wartest auf mich im Staub am 20. März 2011 auf. Derzeit ist Liu Xiaobo weltweit der einzige Friedensnobelpreisträger der noch in Haft ist. 2009 wurde Liu Xiaobo, nachdem er mit anderen Dissidenten die Charta 08 verfasst hatte, zu sieben Jahren Gefängnis verurteilt, unter dem fadenscheinigen Vorwurf, er habe “die Staatsauthorität unterhöhlt”. Bei der Charta 08 handelt es sich um ein Manifest, in dem mehr Demokratie und Freiheit in China gefordert wird. Lius Inhaftierung verstößt gegen die Menschenrechte und gegen die chinesische Verfassung. Im Artikel 35 dieser Verfassung wird den “Bürgern der Volksrepublik China das Recht auf Meinungs- und Pressefreiheit, das Versammlungs- und Demonstrationsrecht” garantiert. Im Jahr 1936 ist es das letzte Mal vorgekommen, dass weder der Nobelpreisträger, der deutsche Journalist und Friedensaktivist Carl von Ossietzky, noch ein Mitglied seiner Familie nach Oslo reisen durften, um die Ehrung entgegenzunehmen. Ossietzky durfte damals Nazi-Deutschland nicht verlassen. Dieser historische Vergleich sollte Peking nachdenklich stimmen. China hat in den letzten Jahrzehnten einen sagenhaften wirtschaftlichen Aufschwung erlebt. Das Reich der Mitte ist die zweitgrößte Wirtschaftsmacht der Welt und längst auch eine politische Großmacht. China darf selbstverständlich stolz auf diese Entwicklung sein. Dass Peking Demokratie und Pressefreiheit immer noch geringschätzt, ist umso mehr zu bedauern. Im Vorwort zur Charta 08 heißt es, „(d)ie chinesischen Bürger sind nach langwierigen, mühsamen und von Rückschlägen gezeichneten Kämpfen aufgewacht und erkennen in täglich wachsender Klarheit, dass Freiheit, Gleichberechtigung und Menschenrechte gemeinsame und universelle Werte der Menschheit sind, dass Demokratie, Republik und verfassungskonforme Regierung Basis und Rahmen moderner Politik sind. Eine , die sich von diesen universellen Werten und solchen Grundlagen der Politik entfernt, kann nur zu einem Katastrophenprozess werden, der den Menschen ihre Rechte raubt, ihre Vernunft korrumpiert und Würde zerstört. Wohin wird China im 21. Jahrhundert gehen? Wird es weiter die unter autoritärer Herrschaft verfolgen? Oder wird es sich mit den universellen Werten identifizieren, mit dem Mainstream verschmelzen und ein demokratisches Regierungssystem aufbauen?” [i] Nun hat China die Gelegenheit, einen wichtigen Schritt Richtung Demokratie zu gehen. China kann das sofort leisten – indem es stolz darauf ist, dass ein Chinese, Liu Xiaobo, den weltweit wichtigsten Preis für den Kampf um Menschenrechte gewonnen hat. Dieser Preis sollte eine Ehrung für ganz China sein. Liu Xiaobo hat im Jahr 2005 geschrieben: “Haben sie nicht behauptet, dass sich China in einem goldenen Moment historischer Größe befindet? Und dass es um die Menschenrechte bestens steht? Haben sie nicht gesagt, dass die gegenwärtige Regierung nimmt, um eine zu schaffen? Wenn das so ist, warum gerät die Regierung, die das goldene und allmächtige China kreiert hat, so in Panik? Warum werden ich und andere Dissidenten in dieser , in denen die sein sollen, wie Dreck behandelt, auf dem man herumtrampeln kann? Warum muss eine mit Polizisten gesichert werden, die überall stationiert sind?” [ii] Für ein großes und freies Land ziemt es sich nicht, den Friedensnobelpreis zu denunzieren, das unrechtmäßige Überwachungsnetz um einen Friedensnobelpreisträger auch noch auf seine Familie und Freunde auszudehnen und zusätzlich Druck auf fremde Regierungen auszuüben, die Zeremonie in Oslo am 10. Dezember zu boykottieren. Seit der Bekanntgabe des Preises wurde der Druck auf Lius Familie und seine Unterstützer nicht vermindert, im Gegenteil; und ebenso ist es leider allen ergangen, die sich für die freie Meinungsäußerung in China einsetzen. Lius Frau, Liu Xia, steht unter Hausarrest. Mehrere chinesische Bürgerrechtler wurden davon abgehalten, außer Landes zu reisen, falls sie nach Oslo hätten fahren wollen; und Lius Brüder zeigen sich pessimistisch über ihre Chancen, im Namen ihres Bruders nach Norwegen reisen zu dürfen. China stellt ein Fünftel der Weltbevölkerung. Lius Fall ist also nicht die Geschichte eines einzelnen Mannes: Liu Xiaobo ist das Symbol für die Hoffnungen von 1,3 Milliarden Menschen. Der Aufruf, die Charta 08 und Lius Gedicht Du wartest auf mich im Staub öffentlich zu lesen, unterstreicht unsere Unterstützung für die chinesischen Menschenrechtler und ist gleichzeitig die dringende Bitte an Peking, den Friedensnobelpreisträger aus der Haft zu entlassen. Liu Xiaobo ist ein aufrechter Demokrat und tapferer Mann, der einst gesagt hat, dass “in einem diktatorischen Staat, offene Briefe, die von Personen oder Gruppen unterschrieben werden, eine wichtige Methode sind, um einer Diktatur zu widerstehen und für Freiheit zu kämpfen.” [iii] Darum unterzeichnen wir, die Bürger dieser Welt, diesen Aufruf – einige namentlich, andere mit ihren Stimmen, die sie am 20 März 2011 rund um den Globus erheben werden, um Lius Texten Gehör zu verschaffen. Wir solidarisieren uns mit ihm und den vielen anderen in China, die nicht sagen dürfen, was sie sagen wollen. Wir werden nicht schweigen, bis die ungesetzliche Inhaftierung Lius und anderer Dissidenten aufhört. 

Aufruf (Englisch)

UNTERZEICHNER*INNEN

Gabriela Adamesteanu (Romania) | Renate Ahrens (Ireland) | Simona Alba Grano (Schweiz) | Adelmina Albini (Italy) | Axl Albrech (The Netherlands) | Martin Alexander (England) | Mari Alfoldy (The Netherlands) | Nujoom Alghanem (UAE) | Bacharevic Alhierd (Germany/ Belarus) | Esther Allen (USA) | Judith Allnatt (UK) | Andreas Altmann (Germany) | Tom America (The Netherlands) | Amnesty International Lubeck (Germany) | Tahmima Anam (Bangladesh) | Earl Anderson (USA) | Joseph Anjali (India) | Anna-Maria (Germany) | Rene Appel (The Netherlands) | Chloe Aridjis (England) | Heinz Ludwig Arnold (Germany) | Helmut Arntzen (Germany) | Vladimir Arseni (Serbia) | Sarah Arvio (Germany) | John Ashbery (USA) | Fawzia Assaad | Christos Asteriou (Greece) | Jon Bale (China) | Jurgen Banscherus (Germany) | Wendy Barker (USA) | Christian Bartolf (Germany) | Gudi Basil (UK) | Priya Basil (UK/ Germany) | L.S. Bassen (USA) | Sophie Bassouls (Germany) | Angeline Bauer (Germany) | Jurgen Baumann (Germany) | Sabine Baumann (Germany) | Abbass Baydoun (Lebanon) | Ulrich Beck (Germany) | Cornelia Becker (Germany) | Fanny-Min Becker (Germany/ China) | Peter von Becker (Germany) | Nigel Bell (South-Africa) | Jeanne Benameur (France) | Jana Beranova (The Netherlands) | Marjan Berk (The Netherlands) | Jorg Bernig (Germany) | Karin Bernstorff (Denmark) | Bente Bernstorff-Gyldensteen (Denmark) | Bernhard Beutler (Germany) | Martin Beyer (Germany) | Fatima Bhutto (Pakistan) | Pamela Biermann (Germany) | Wolf Biermann (Germany) | Elke Biesel (Germany) | Bodo Birk (Germany) | Karina Bischoff (Germany) | Steve Blake (Scotland) | Peter Hans Bleuel (Germany) | Vivian Boerschmann (Germany) | Hartwig Bogeholz (Germany) | Susanne Bohrmann-Fortuzzi (Germany) | Mirko Bonne (Germany) | Piedad Bonnett (Colombia) | Szilard Borbely (Hungary) | Martin Bossung (Germany) | Peter Bothig (Germany) | Benjamin Bracher (Germany) | Dusan Bracic (Serbia) | Ljubica Bracic (Serbia) | Milica Bracic (Serbia) | Regina Braunsdorf (Germany) | Andreas Brautigam (Germany) | Fred Breinersdorfer (Germany) | Monika Bresch (Germany) | Theo Breuer (Germany) | Breyten Breytenbach (USA) | Loma Bridge (Australia) | Klaus Briegleb (Germany) | Andre Brink (South-Africa) | Tanja Brklja (Serbia) | Marc Broere (The Netherlands) | Achim Broger (Germany) | Matthias Bronisch (Germany) | Barbara Bronnen (Germany) | Hans Christoph Buch (Germany) | Buchhandlung Stadtlichter (Germany) | Hans-Peter Bungert (Germany) | Angela Burgsteiner (Austria) | Joanne Burns (Australia) | Rebecca Burton (UK) | Judith Butler (USA) | Barry Campbell (Spain) | Viktor Canosinaj (Albania) | Peter Carey (USA) | Colin Carr (UK) | Stephanie Castendyk (Germany) | Gerardo Caton-Alarcon (Belgium) | Prvoslav Cavic (Serbia) | Juliane Chaplar (Germany) | Amir Hassan Cheheltan (Iran) | Brian Chickwava (UK) | Denise Chong (Canada) | Barbara Christ (Germany) | Bernhard Christiansen (The Netherlands) | Kevin Clark (USA) | Jurgen Claus (Germany) | Ana Clavel (Mexico) | J.M. Coetzee (Australia) | Karen Connelly (Canada) | Sophie Cooke (UK) | Klaus Cordes (Germany) | Julius Cortes (UK) | Nina Corwin (USA) | Chella Courington (USA) | Nicolae Faro de Jose Ignacio Cutzarida (Uruguay) | Cleary Daniel (USA) | Vesna Danilovic (Serbia) | Nitoo Das (India) | Rana Dasgupta (India) | Doreen Daume (Austria) | Majed David (Afghanistan) | Jane Davis (UK) | Anton De Baets (Netherlands) | Thijs De Boer (The Netherlands) | Willemien De Villiers (South-Africa) | Ton Delemarre (The Netherlands) | Friedrich-Christian Delius (Germany/ Italy) | Ulrich Delius (Germany) | Gail Dendy (South-Africa) | Fritz Deppert (Germany) | Michel Detlef (Germany) | Nirmala Devi (India) | Donna Devine (Netherlands) | Dorothea Dieckmann (Germany) | Walterus Diederiks (The Netherlands) | Lidija Dimkovska (Slovenia) | Adriaan van Dis (France) | Isobel Dixon (UK) | Rajko Djuric (Serbia) | Istvan Dobos (Hungary) | Maarten Doorman (The Netherlands) | Ariel Dorfman (Chile/ USA) | Maximilian Dorner (Germany) | Doris Dorrie (Germany) | Marijke van Dorst (Netherlands) | Tomislav Dretar (Belgium) | James Drummond (USA) | Franco Dubbers (Germany) | Ugresic Dubravca (The Netherlands) | Tanja Duckers (Germany) | Ferida Durakovic (Bosnia and Herzegovina) | Galina Dursthoff (Germany) | Sezer Duru (Turkey) | Regina Dyck (Germany) | Andrea Ecker (Germany) | Hanneke Eggels (The Netherlands) | Dave Eggers (USA)) | Gerd-Peter Eigner (Germany) | Reimer Eilers (Germany) | Lea Eisele (Deutschland) | Claudia Eisenring (Switzerland) | Jo-Anne Elder (Canada) | Else Lasker-Schuler-Gesellschaft (Germany) | Frank Eltner (Germany) | Brendon Ely (Australia) | Linde Erdmann (Germany) | Zeki Ergas (Switzerland) | Crista Ermiya (UK) | Ibrahim Eroglu (The Netherlands) | Jenny Erpenbeck (Germany) | Glenn Evans (USA) | Stuart Evans (England) | Faqir Fadia (UK) | Peter Faecke (Germany) | Franz Fandrich (Germany) | Jeltje Fanoy (Australia) | Moris Farhi (UK) | Adnan Farooqui (Pakistan) | Sherko Fatah (Germany) | Elaine van de Feen (The Netherlands) | Natasha Ferguson (Australia) | Ota Filip (Germany) | Bernd Fischer (Germany) | Sarah Fisher (Germany) | Anthony Fleischer (South-Africa) | Aminatta Forna (UK) | Justin Fox (South-Africa) | Bashabi Fraser (Scotland) | Matthias Fredrich-Auf der Horst (Germany) | Tomas Friedmann (Austria) | Uwe Friesel (Germany) | Michael G. Fritz (Germany) | Lars Frost (Denmark) | Ralf Fuecks (Germany) | Kenzo Fukai (Germany) | Peter Fuschelberger (Austria) | Sergio Gama (Colombia) | Josephine Gardiner Ross (Spain) | Helen Garner (Australia) | Karoline Garshol (Norway) | Sigfrid Gauch (Germany) | Erik-Ward Geerlings (The Netherlands) | Helen Genevier (France) | Rachel Genn (UK) | Henry Gerard (China) | Andras Gerevich (Hungary) | Esther Gerritsen (The Netherlands) | Hans-Werner Gey (LYRIKwelt) (Germany) | Michael Giacometti (Australia) | Reginald Gibbons (USA) | Lee Gilwon (South Korea) | Ingrid Glorie (The Netherlands) | Andre Glucksmann (France) | Sandra Gnadinger (Germany) | Elisabeth Gnausch (Germany) | Alan Gold (Australia) | Stefanie Golisch (Italy) | Lutz Gotze (Germany) | Antje Grabenhorst (Germany) | Daniel Graf (Germany) | Dieter M. Graf (Germany) | Jorie Graham (USA) | Gintaras Grajauskas (Lithuana) | Robert Gray (Australia) | Gordon Greene (USA) | Kate Grenville (Australia) | Fleur van Greuningen (The Netherlands) | Jochen Greven (Germany) | Philipp Grimberg (Germany) | Stephen Grimwade (Australia) | Irma Grosskinsky-Nickel (Germany) | Christian Grote (Germany) | Durs Grunbein (Germany) | Ralph Gruneberger (Germany) | Olivia Guest (UK) | C. Guy (The Netherlands) | Dragoman Gyorgy (Hungary) | Gabor Gyukics (Hungary) | Angelika Hacker (Germany) | Ken Ada Hada (USA) | Omer Hadziselimovic (USA) | Ulla Hahn (Germany) | Joseph Haldane (Japan) | Carol Hamilton (USA) | Rosemund Handler (South-Africa) | Borge Hannse (Norway) | Julie M. Hansen (UK) | Christoph Hardebusch (Germany) | David Hargarten (USA) | Joanne Harris (UK) | Kevin Hart (USA) | Williams John Hartley (Germany) | Martina Hasse (Germany) | Etienne van Heerden (South-Africa) | Gert Heidenreich (Germany) | Jana Heinig (Germany) | Annegret Held (Germany) | Joachim Helfer (Germany) | Cornelius Hell (Austria) | Regina Hellwig-Schmid (Germany) | Guy Helminger (Germany) | Wolfgang Hermann (Austria) | Helen Highmoor (England) | Jim Hinks (UK) | Carl-Martin Hisler (Germany) | Hiu-yeung (China) | Ala Hlehel (Israel) | Marjolijn Hof (The Netherlands) | Sandra Hoffmann (Germany) | Hildegard Hofmann (Germany) | David Holdowanski (Germany) | Marius von Holleben (Germany) | Marie Holzman (France) | Hans Martin Hoppe (Germany) | B. Hoppner (Germany) | Deborah Horn-Botha (South-Africa) | Ulrich Horstmann (Germany) | Wilhelm Hortmann (Germany) | Feico Houweling (The Netherlands) | Kate Howarth (Australia) | Vita Huber (Germany) | Iman Humaydan (France/ Lebanon) | Suzan Ibrahim (Syria) | Theodor Ickle (Germany) | Magdalene Imig (Germany) | Independent Chinese PEN Center (China) | P. Inghels (The Netherlands) | Tade Ipadeola (Nigeria) | Jennifer Isaacs (Australia) | Pico Iyer (Japan) | Dorothee Jacobs-Krahnen (Germany) | Hajo Jahn (Germany) | Martina Jakobson (Germany) | Suzanne Jandu (England) | Denise Jannah (The Netherlands) | Stephanie Jasny (Germany) | Stephanie Jasny (Germany) | Regine Jedwabski (Germany) | Akin Jeje (China) | Elfriede Jelinek (Austria) | Liesl Jobson (South-Africa) | Jelena Joksimovic (Serbia) | Gail Jones (Australia) | Gabriel Jonsson (Sweden) | Mireille Juchau (Australia) | Evelyn Juers (Australia) | Ibadan Jumoke (Nigeria) | Jochen Jung (Austria) | Rhoda Kadalie (South-Africa) | Axel Kahrs (Germany) | Birgit Kaiser (The Netherlands) | Hanna Kallenberg (Germany) | Tamara Kamenszain (Mexico) | Volker Kaminski (Germany) | Alen Kapidi (Croatia) | Patrick Kar-wai Poon (China) | Frauke Kassbohrer (Germany) | Wend Kassens (Germany) | Sabine Kebir (Germany) | Ruth Keen (Germany) | Roze Keep (China) | Steven G. Kellman (USA) | Barbara Kelnhofer (Germany) | Jochen Kelter (Switzerland/France) | Istvan Kemeny (Germany/Hungary) | Svenja Kendik (Germany) | Teo Kengchuan (Singapore) | Brian Kern (China) | Muhammad Naveed Khurshid (UK) | Kerstin Kilanowski (Germany) | Hermann Kinder (Germany) | Tanja Kinkel (Germany) | Anya Kinneavy (Germany) | Esther Kinsky (Germany) | Julia Kiraly Kinga (Hungary) | Bodo Kirchhoff (Germany) | Petra Kirsch (Germany) | Jelica Kiso (Serbia) | Sandra Kissling (Germany) | Georg Klein (Germany) | Almut Kleine (Germany) | Sibylle Knauss (Germany) | Hester Knibbe (The Netherlands) | Gerd Koenen (Germany) | Craig Kois (USA) | Brigitte Koller (Switzerland) | Nemanja Kondic (Serbia) | Karen Konig (Germany) | Hildegard Koppe (Germany) | Joachim Korber (Germany) | Maartje de Kort (The Netherlands) | Claudia Kotte (Germany) | Adriaan Krabbendam (The Netherlands) | Anna Kratky (Austria) | Sophie-Th. Krempl (Germany) | Katharina Krikowski-Martin (Germany) | Burckhart Kroeber (Germany) | Barbara Krohn (Germany) | Tanja Krombach (Germany) | Imke Kruger (Germany) | Hasso Krull (Estonia) | Max Kruse (Germany) | Joscha Krutzki (Germany) | Wolfgang Kubin (Germany) | Friedhelm Kuhl (Germany) | Olaf Kuhl (Germany) | Kata Kulavkova (Republic of Macedonia) | Martina Kuoni (Switzerland) | Anne Kurbs (Germany) | Fitzgerald Kusz (Germany) | Janet Kuypers (USA) | Goretti Kyomuhendo (Uganda) | Izabella Labedzka (Poland) | Jeanne Laffan (UK) | Paul Laffan (UK) | Olav V. Landsverk (Norway) | Tanja Langer (Germany) | Diana Lary (Canada) | Julia Laufer (Germany) | Robert Lawrence (USA) | Ray Lee (China) | Thomas Lehr (Germany) | Joris Lenstra (The Netherlands) | Angela Lett (Germany) | Dagmar Leupold (Germany) | Sheng Li (Germany) | Huichun Liang (USA) | Tienchi M. Liao (China) | Irina Liebmann (Germany) | Werner Liersch (Germany) | Tomas Lieske (The Netherlands) | Nora Lietzmann (Ethiopia) | Christoph Lindenmeyer (Germany) | Pontus Lindgren (Sweden) | Eva Lindner (Germany) | Jorn Lindskog (Germany) | Anne Linsel (Germany) | Literaturzentrum Hamburg (Germany) | Sveta Litvak (Russia) | Torbjorn Loden (Sweden) | Eva-Christina Loher (Germany) | Sabine Lorenz (Germany) | Kathrin M. Ludwig (Germany) | Paul M. Lutzeler (USA) | Nelleke van Maaren (The Netherlands) | Kristof Magnusson (Germany) | Norman Manea (USA) | Alberto Manguel (France/ Canada) | Al Lawatiya Maqbool (Oman) | Dick Marion (Germany) | Christa Marker (Germany) | Monika Maron (Germany) | Cristo Gonzales Marquez (Colombia) | Klaus Martens (Germany) | Marko Martin (Germany) | Laszlo Marton (Hungary) | Angeles Mastretta (Mexico) | Tijana Matijevic (Serbia) | Kopano Matlwa (South-Africa) | Claudia Mattern (Germany) | Bruce Bend Matteson (USA) | Manfred Maurenbrecher (Germany) | Helmut Mayer (Germany) | Regine Mayer (Germany) | Markus Mayr (Belgium) | Colin McAdam (Canada) | Cathy McCann (UK) | Diane McCartney (The Netherlands) | Malika McCosh (UK) | Richard McKane (UK) | Hilary McPhee (Australia) | Eva Mehl | Mathias Meikel (Germany) | Murray Meisner (Canada) | Helene Mekle (Germany) | Peter Merseburger (Germany) | Lina Meruane (USA) | Ingo Meyer (Germany) | Philippe Meyer (USA) | Erika Mikkalo (USA) | Brana Miladinov (Serbia) | Natasa Miljkovic (Serbia) | Alex Miller (Australia) | Andrea Milutinovic (Serbia) | Jochen Missfeldt (Germany) | Katia Mitova (USA) | Aleksandra Estela Bjelica Mladenovic (Serbia) | Virginia Moffatt (UK) | Thomas Mohlmann (The Netherlands) | A.G. Mojtabai (USA) | Bente Moltke Huidtfeldt (Denmark) | Rod Moss (Australia) | Karl Otto Muhl (Germany) | Christian Muller (Switzerland) | Herta Muller (Germany) | Susanne Muller (Germany) | Marie Munkara (Australia) | Laura Murray (China/ Australia) | Sten Nadolny (Germany) | Sibylle Nagele (Germany) | Vihang A. Naik (India) | Charl-Pierre Naude (South-Africa) | Muhammad Naveed Khurshid (UK) | Holger Nawrocki (Germany) | Laszlo Naymanyi (Hungary) | Christina Neder (Germany) | Caroline Neubar (Germany) | Walter Neumann (Germany) | Rotraut de Neve (Germany) | Charlie Newman (US) | Veronica Niculescu (Romania) | Norbert Niemann (Germany) | Moni Nilsson (Sweden) | Bahman Nirumand (Iran) | Kyne Nislev (South-Africa) | Jenny Niven (Australia) | Marietta Nollen (The Netherlands) | Wilfried Nsonde (Congo/ Germany) | NT Writers‘ Center (Australia) | Graham Nunn (Australia) | Hans-Christian Oeser (Ireland) | Jan Oesterlin (Germany) | Annika Oldenburger (Germany) | Katharina Opladen (Germany) | Jakab Orsos (USA) | Amparo Osorio (Colombia) | Elsa Osorio (Argentina) | Filip Ota (Germany) | Heidemarie Ott (Germany) | Geeske Otten (Germany) | Gert von Paczensky (Germany) | Gunilla Palmstierna – Weiss (Sweden) | Gottwald Pankow (Germany) | Barbara Papadopoulou (Germany)  | Lars Pardo (USA) | Margherita Pascucci (UK) | Pooja Patel (USA) | Rekha Patil (UK) | Yuksel Pazarkaya (Germany) | Lynn Pearce (UK) | PEN Center (Bosnia and Herzegovina) | PEN Center (Republic of Macedonia) | PEN (Germany) | PEN (Belgium) | Max B. Perlinger (Germany) | Lengyel Peter (Hungary) | Kerstin Peupelmann (Germany) | Victor Pfaff (Germany) | Dieter Pforte (Germany) | Niall Phelan (China) | Marie Philip (South-Africa) | Nadine Pieper (Germany) | David Platt (England) |  Elisabeth Plessen (Germany) | Adalbert Podlech (Germany) | Marko Pogaar (Croatia) | Martin Pollock (Germany) | Anzhelina Polonskaya (Russia) | Verena Porsch (Marocco) | Deborah Posel (South-Africa) | Oliver Posener (Germany) | Christine Post (Germany) | Karin Pott (Germany) | Claudio Pozzani (Italia) | Gesa Preuse (Germany) | Donna Pucciani (USA) | Raveen Purva (Australia) | Frederick Pyne (UK) | Roswitha Quadflieg (Germany) | Peter Racz (Ungarn) | Zvonimir Radeljkovic (Bosnia and Herzegovina) | Domnica Radulescu (USA) | Shibayan Raha (India) | Shamsur Rahman Faruqi (India) | Stephanie Rahn (Germany) | Zahid Rajan (Kenya) | Selma Raljevic (Bosnia and Herzegovina) | Michael Rands (South-Africa) | Stuart Rankin (China) | Matthew Read (England) | Matthias Reichl (Austria) | Kristyn Reid (USA) | Beate Reifenscheid (Germany) | Dorothea Renckhoff (Germany) | Paula Rennie (Canada) | Andreas Reus (Germany) | Mykola Riabchuck (Ukraine) | Emmy Rijsdijk (The Netherlands) | Philomena van Rijswijk (Australia) | Cia Rinne (Germany) | Christoph Rinser (Spain) | Fiona Rintoul (UK) | Maja Todorov Ristic (Serbia) | Jurgen Ritte (France) | Andreas Rocksen (Sweden) | Vladimir Romanovsky (Belarus) | Julie Rose (Australia) | Henrietta Rose-Innes (South-Africa) | Katrin Rosemann (Deutschland) | Herbert Rosendorfer (Italy) | Cecile Rossant (Germany) | Thomas Rossmann (Germany) | Khalil Rostamkhani (Germany) | Sarina Rottcher (Germany) | Andreas Rumler (Germany) | Manuela Runge (Germany) | Salman Rushdie (USA) | German Sadulaev (Russia) | Dirk Sager (Germany) | Tomaz Salamun (Slovenia) | Dominique Faro de Jose Sanda (Uruguay) | Geraldine Sanderson (Canada) | Ulrike Almut Sandig (Germany) | Boualem Sansal (Algeria) | h.c.D.E. Sattler (Germany) | Annmarie Sauer (Belgium) | Jutta Sauer (Germany) | Rob van Scheers (The Netherlands) | Wolfgang Schiffer (Germany) | Merijn Schipper (The Netherlands) | Guido Schirmeyer (Germany) | Wolfgang Schlott (Germany) | Manfred Schlusser (Germany) | Delf Schmidt (Germany) | Heinz G. Schmidt (Germany) | Herminio Schmidt (Canada) | Ina Marie Schmidt (The Netherlands) | Elke Schmitter (Germany) | Claudia Schmolders (Germany) | Peter Schneider (Germany) | Wilfried Schoeller (Germany) | Matthias Scholz (Germany) | Brigitte Schopf (Germany) | Simon Schothorst (The Netherlands) | Karsten Schrader (Germany) | Ulrich Schreiber (Germany) | Wolfram Schrettl (Germany) | Steven Schroder (USA) | Schubert (Germany) | Christa Schuenke (Germany) | Thomas Schumann (Germany) | Sandra Schutte (Germany) | Wolfram Schutte (Germany) | Erhard Schutz (Germany) | Carla Schweigert (Germany) | Manda Scott (UK) | Scottish PEN Center (Scotland) | Scottish Writers Committee (Scotland) | SD Sean (Canada) |  Gudrun Sellmann (Germany) | Pamela Selwyn (Germany) | Immo Sennewald (Germany) | Vikram Seth (India) | Clemens Setz (Austria) | Jose Sevilla (Spain) | Andreas Louis Seyerlein (Germany) | Eduardo Sguiglia (Argentina) | Kamila Shamsie (UK) | Samuel Shimon (UK) | Shortall (UK) | Sibylle Knauss (Germany) | Sibylle Remseck (Germany) | Gereon Sievernich (Germany) | Sjon Sigurdsson (Iceland) | Goran Simic (Canada) | Jefferson Simon (India) | Katja Simon (Germany) | Philip Sington (UK) | Suhrab Mazar e Sirat (Afghanistan) | Ko Siu Lan (France/ China) | Agatonovic Slavica (Serbia) | Erin Smither (UK) | Wolfgang Sofsky (Germany) | Hanna Solms (Germany) | Igor Solunac (UK) | Wolf-Dieter Sonnenburg (Germany) |  Sanja Sostaric (Bosnia and Herzegovina) | Ralf Sotscheck (Ireland) | Angelika Spiewak (Germany) | Srdjan Srdic (Serbia) | Enno Stahl (Germany) | Robert Stauffer (Germany) | Werner Stawitzke (Germany) | Jonathan Stead (China) | Helmut Steckel (Germany) | Hannah Stein (USA) | Gunter Steinmeyer (Germany) | Roland Stelter (Germany) | Neil Stemmet (South-Africa) | Klaus Stermann (Germany) | Wilhelm von Sternburg (Germany) | Mirna Stevanovic (Serbia) | Vukosava Stevanovic (Serbia) | Lewis Stewart (UK) | Michael Stoker (The Netherlands) | Ellen Stolzenburg (Germany) | Erika Stos (Germany) | Michi Strausfeld (Germany) | Manon Stravens (Mali) | Wieke Stravens (Germany) | Constantien Stravens-Cools (Netherlands) | Kai Strittmatter (Turkey) | Tina Stroheker (Germany) | Carl Strydom (South-Africa) | Suhrkamp Verlag (Germany) | Swiss German PEN Center (Switzerland) | Sydney PEN Center (Australia) | Migeul Syjuco (Canada) | Borbely Szilard (Hungary) | Veronique Tadjo (Ivory Coast) | Derryquin Sneem Tahilla (Ireland) | Theodoropoulos Takis (Greece) | Dan Talson (Spain) | Johann P. Tammen (Germany) | Iulian Tnase (Romania) | Szepirok Tarsasaga (Hungary) | Machteld Teekens (The Netherlands) | Lucette Ter Borg (The Netherlands) | Gerold Theobalt (Germany) | Cornelia Thiele (Germany) | Kathrin Thiele (The Netherlands) | Hans Thill (Germany) | Jacob Thomas (Germany) | Volker Thomas (Germany) | Heming Thornjornsen (Norway) | Tijana Tizic (Serbia) | Olga Tokarczuk (Poland) | Cornelia Travnicek (Austria) | Elena Tregubova (UK) | Hans-Ulrich Treichel (Germany) | Salil Tripathi (UK) | Angela Tschorsnig-Simsik (Germany) | Polly Tuckett (UK) | Tea Tulic (Croatia) | Dubravka Ugresic (The Netherlands) | Gerard Uhlenbruck (Germany) | Ko Un (South Korea) | Ayu Utami (Indonesia) | Gina Van den Berg (The Netherlands) | Mario Llosa Vargas (UK) | Thomas von Vegesack (Sweden) | Hans van de Ven (UK) | Tomas Venclova (USA) | Regula Venske (Germany) | Anne Verhoijsen (The Netherlands) | Emanuil A. Vidinski (Bulgaria) | Sudhir Vidyardhi (Kenya) | Amardeep Vidyarthi (UAE) | Heidrun Vielhauer (Germany) | J. Vink (The Netherlands) | Haris Vlavianos (Greece) | Imre Vojnits (Hungary) | Klaus Volker (Germany) | Albert Volkmann (Germany) | Rolf Vollmann (Germany) | Hans-Heinrich Voss (Germany) | Sonja Voss (Germany) | Klaus Voswinckel (Germany) | Nikola Vracar (Serbia) | Keto von Waberer (Germany) | Anne Wagner (Germany) | Gottfried Wagner (Italy) | Binyavanga Wainaina (Kenya) | Anne Waldman (USA) | Rosmarie Waldrop (USA) | Alta van der Walt (South-Africa) | Joachim Walther (Germany) | Monika Walther (Germany) | Bernhard Waschk (Germany) | Alexander Weber (Germany) | Gabriele Weber (Germany) | Wolf Christian Wedel Parlow (Germany) | Eliot Weinberger (USA) | Norbert Weis (Germany) | Renate Welsh-Rabady (Austria) | Rachel West (Germany) | Svante Weyler (Sweden) | Eric Whittington (USA) | Ernest Wichner (Germany) | Ulrich Wickert (Germany) | Barbara Wiebking (Germany) | Wolfgang in der Wiesche (Germany) | Herbert Wiesner (Germany) | Clare Wigfall (UK) | Scot Wiggerman (USA) | Renate Wiggershaus (Germany) | Rolf Wiggershaus (Germany) | Sajini Wijetilleka (UK) | Peter Wilhelm (Germany) | Roger Willemsen (Germany) | Ron Winkler (Germany) | Michael Witkopwski (Germany) | Rainer Wochele (Germany) | Thomas Wohlfahrt (Germany) | Uljana Wolf (Germany) | Vivienne Wordley (UK) | Michael Wullenweber (Germany) | Evie Wyld (UK) | Lian Yang (UK) | Annaguli Yildam (Norway) | Kim Young-ha (South Korea) | Oksana Zabuzhko (Ukraine) | Ulle Ortrud Zeilfelder (Germany) | Harro Zimmermann (Germany) | Daniela Zippan (Germany) | Hanns Zischler (Germany) | Jovan Zivlak (Serbia)

LESETEXTE

Charta 08 (Chinesisch)

Charta 08 (Deutsch)

Charta 08 (Englisch)

Charta 08 (Französisch)

Charta 08 (Esperanto)

Charta 08 (Italienisch)

Charta 08 (Russisch)

Text von Herta Müller

TEILNEHMER*INNEN

Alice Springs (NT Writers’ Centre) | Ambaji (Shree Ambaji Arts College) | Amman (Hada Sarhan) | Amsterdam (PEN Center) | Antwerpen (De Dagen) | Baden-Baden (Theater Baden-Baden) | Bangkok (WTF Gallery and Café & Pirogue Collective) | Beirut (Iman Humaydan, Abbass Baydoun) | Belgrade (Association of Multimedia Artists Auropolis) | Belgrade (New Radio Belgrade) | Berlin (internationales literaturfestival berlin & Martin Gropius Bau) | Berlin (PEN-Zentrum & Landesbibliothek Berlin) | Berlin (Amt für Weiterbildung) | Berlin (Z-Bar Berlin) | Berlin (Galerie Oqbo) | Berlin (Kulturverein Prenzlauer Berg e.V./ ZENTRUM danziger50) |Berlin (Büchergilde – Buchhandlung am Wittenbergplatz) | Berlin (Stiftung Gedenkstätte Berlin-Hohenschönhausen) | Bielefeld (Theater Bielefeld) | Brandenburg a/d Havel (Internetradio www.plus.am) | Brandenburg a/d Havel  (event-theater  e.V. & westbrandenburg@nachrichten) | Bremen (Amnesty International Bremen) | Brüssel (PEN Center Flanders) | Brüssel (International PEN Writers in Prison Committee Conference) | Budapest (Imre Vojnits) | Calw (Bibliothek Calw) | Cape Town (SA PEN Center) | Cape Town (Poetry International South-Africa) | Cape Town (Liesl Jobson; Margie Orford; James Matthews; Lynne Carneson; Keith Gottschalk; Gabeba Baderoon; Kelwyn Sole; Ken Barris; Ruth Carneson) | Cologne (WDR 5 Bücher – Das Literaturmagazin) | Duisburg (Amnesty International Duisburg & Stadtbibliothek Duisburg) | Edinburgh (Scottish PEN and Writers in Prison Committee) | Edinburgh (School of Arts & Creative Industries) | Emmendingen (UNESCO-Projektschule GHSE) | Genoa (Festival Internazionale di Poesia di Genova) | Glasgow (Glasgow University PEN) | Gorée Island (Gorée Institute) | Göppingen (Volkshochschule Göppingen) | Göttingen (Ulrich Delius) | Greenfield (Poet’s Seat Tower) | Greifswald (Sozio-kulturelles Zentrum St. Spiritus) | Hamburg (Ev.-Lutherische Kirchengemeinde St. Gertrud) | Hamburg (Tibet Initiative Deutschland e.V., Regionalgruppe Hamburg – Werkstatt 3 – Werkstatt für internationale Kultur und Politik) | Hamburg (Hamburger Mariendom, Ulla Hahn) | Hamburg (Amnesty International Hamburg, Gruppe 1028) | Hamburg (YOP Year of Performance) | Hamburg (Forum Book Art) | Heidelberg (UNESCO-Projektschule) | Heidelberg (Buchhandlung Himmelheber & Amnesty International Heidelberg) | Hong Kong (Independent Chinese PEN Center / Human Rights in China) | Hong Kong (International Literary Festival) | Ibadan (PEN Nigeria) | Innsbruck (FREIRAD 105.9) | Istanbul (Sezer Duru) |  Iowa (Tommy Schmitz) | Kitchener (International Language Camp) | Konstanz (Volkshochschule Konstanz-Singen & Stadttheater Konstanz) | Lagos (PEN Nigeria) | Landau (Amnesty International Hochschulgruppe) | Leipzig (Leipziger Buchmesse) | Leipzig (Bei Ling, Hartwig Bögeholz) | Ljubljana (Radio Student Slovenia) | London (International PEN Writers Committee) |  London (English PEN) | Lübeck (Amnesty International Lübeck) | Melbourne (Melbourne PEN Center) | Melbourne (Writers Festival) | Monte do Cerro (Peace Research Centre Tamera / Institute for Global Peacework) | Montreal (Carolyn Marie Souaid & Endre Farkas) | Moscow (Club of Literary Performance) | Munich (BayernForum der Friedrich Ebert Stiftung & PEN-Zentrum &München Westend) | Munich (Radio Bayern 2) | Münster (Internationales Studentenzentrum) | Neckargemünd (UNESCO-Projektschule) | New York (PEN America Center) | New York (Human Rights in China) | Osaka (The International Academic Forum) | Osnabrück (Osradio 104,8) | Osnabrück (Der Osnabrücker Unifunk) | Paris (Fédération Internationale des ligues des Droits de l’Homme) | Paris (Amnesty International) | Paris (Action des chrétiens pour l’aobolition de la torture) | Paris (Solidarité Chine) | Paris (Ensemble contre la peine de mort) | Pforzheim (Stadttheater Pforzheim) | Punjab  (Punjab Sahit Akademi) | Reykjavík (PEN Center Iceland) | Saarbrücken (Selbständige Ev.-Lutherische Kirche & Amnesty International Saarbrücken) | Saarbrücken (Saarländisches Künstlerhaus) | San Francisco (Bird & Beckett Books) | Santa Barbara (Santa Barbara City College) | Sarajevo (PEN Center) | Schwerin (Evangelische Kirchgemeinde St. Paul & PEN) | Schwerin (Evangelische verbundene Kirchgemeinde Alt Meteln, Cramon und Groß Trebbow in Nordwestmecklenburg) | Seattle (PoetsWest) | Skopje (International PEN Collection of Poetry, Fiction & Essay) | St Andrews (StAnza Scotland’s International Poetry Festival) | Stockholm (Stockholm University, Korean Studies) | Stockholm (Rinkeby Library) | Stockholm (Cultural Hall) | Sydney (PEN Center) | Tübingen (Amnesty International Tübingen) | Tübingen (Radio Wüste Welle) | Tübingen (Landestheater Tübingen) | Utrecht (De Vorlesebühne) | Utrecht (Het Poëziecircus) | Utrecht (City2Cities Internationale Literatuurdagen Utrecht) | Utrecht (Het Utrechts Dichtersgilde) | Utrecht (Universiteit Utrecht) | Utrecht (Amnesty International Utrecht) | Utrecht (Deventer: Boekenfestival) | Venlo (Museum van Bommel Van Dam) | Wassen (Deutsch Schweizer PEN Zentrum) | Weimar (Deutsches Nationaltheater Weimar) | Wien (Elfriede Jelinek) | Wien (Museumsquartier) | Wien (Radio Österreich / Leipziger Buchmesse: Literadio) | Zürich (Literaturhaus Museumsgesellschaft)